Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ przeprowadziło badanie na temat mowy nienawiści w internecie wobec uchodźców z Ukrainy. W analizie tej użyto platformy SentiOne Listen, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do monitorowania publicznych wypowiedzi w sieci. Uzyskane rezultaty zostały przedstawione w opracowaniu ‘Jak policzyć nienawiść? Hejterzy o Ukraińcach’.
Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ i firma SentiOne podpisały porozumienie o współpracy 1 grudnia 2022 roku. Zakłada ono wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji do zbadania skali problemu ksenofobicznej mowy nienawiści w internecie, zwłaszcza w kontekście trwającej wojny przeciwko Ukrainie. Pozwoli to na podejmowanie kolejnych działań ograniczających propagowanie tego typu treści w sieci.
Badanie obejmowało treści opublikowane w minionym roku (od 24 lutego 2022 do 2 lutego 2023) w mediach społecznościowych (na Facebooku i Twitterze) na profilach należących do trzech skrajnie prawicowych kanałów (telewizji internetowych): wRealu24, Mediów Narodowych i eMisja.tv. W opracowaniu uwzględniono ponadto treści zamieszczone na profilach partii Konfederacja, jak również trzech liderów tego środowiska: Grzegorza Brauna, Krzysztofa Bosaka i Janusza Korwin-Mikkego. O wyborze akurat tych profili do analizy zadecydowały duże zasięgi publikowanych przez nie przekazów.
Wśród najczęściej rozpowszechnianych treści, podsycających niechęć wobec uchodźców, znalazły się antyukraińskie i antysemickie teorie spiskowe (o rzekomej ‘ukrainizacji’ Polski, powstawaniu ‘Ukropolu’ czy ‘Ukropolinu’ zdominowanego przez Ukraińców i Żydów) i fałszywe informacje (o rzekomych przywilejach dla uchodźców kosztem Polaków w każdej sferze życia). Autorzy wpisów w pełen manipulacji sposób wykorzystywali też tragiczne wydarzenia z historii, by przedstawiać uchodźców z Ukrainy jako ludzi okrutnych i groźnych, a tym samym wzbudzać wobec nich wrogość.
Według danych wygenerowanych za pomocą platformy SentiOne Listen, w ciągu ostatnich 12 miesięcy w polskim internecie pojawiło się 397 990 antyukraińskich wypowiedzi, które miały około 547 mln odsłon. Najpopularniejsze ksenofobiczne hasła to ‘ukrainizacja’ i powiązany z nią hasztag ‘#stopukrainizacjiPolski’ (11 276 wzmianek, 11 619 123 odsłon), dalej: ‘banderowcy’, ‘banderyzm’ i ‘banderyzacja’ (5162 wzmianek, 3 373 659 odsłon) oraz ‘Ukropol’/‘Ukrpol’ (684 wzmianek, 727 011 wyświetleń).
– ‘Byliśmy zaskoczeni, na jaką skalę może rozpowszechniać się mowa nienawiści. Oto niecałe 200 wpisów na Facebooku i Twitterze wywołuje reakcję w postaci tysięcy komentarzy i udostępnień, a treści te docierają do ponad siedmiu i pół miliona odbiorców (tyle mają odsłon). To akurat przypadek Konfederacji’ – mówi współautorka opracowania, dr Anna Tatar. – ‘Rekordzistą okazuje się Janusz Korwin-Mikke. Według naszego badania antyukraińskie treści zamieszczone na jego twitterowym profilu wygenerowały prawie 14 milionów odsłon. Jak wskazują wyniki sondażów, wśród Polaków spada akceptacja dla obecności uchodźców wojennych z Ukrainy. Obecnie jest ona najniższa od 24 lutego 2022 roku, choć nadal 67 proc. ankietowanych wyraża zgodę na przyjmowanie uchodźców’. – ‘Spodziewamy się, że wraz z datą 24 lutego antyukraińskie narracje przybiorą tylko na sile’ – mówi współtwórca raportu Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’, Łukasz Jakubowski.
Już 6 kwietnia 2022 roku Stowarzyszenie opublikowało raport pt. ‘Zachowajmy solidarność z uchodźcami’ o przypadkach dyskryminacji i mowy nienawiści wobec Ukraińców, uchodźców i mniejszości narodowych w Polsce w kontekście trwającej wojny. W styczniu 2023 Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało raport poświęcony mowie nienawiści, a także antysemickim i antyukraińskim teoriom spiskowym propagowanym na kanale Media Narodowe Roberta Bąkiewicza. Po publikacji raportu kanał został usunięty przez YouTube.
Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest powstałą w 1996 roku niezależną organizacją antyrasistowską, która prowadzi ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację zdarzeń na tle ksenofobicznym i antysemickim. Jako pierwsza organizacja pozarządowa w Polsce zainicjowała kampanię przeciwko mowie nienawiści w internecie ‘R@cism-Delete’, uczestniczy w projektach Get The Trolls Out i Safenet. Jest członkiem międzynarodowych sieci International Network Against Cyber Hate (INACH) oraz Global Alliance Against Digital Hate and Extremism (GADHE).
‘Jak policzyć nienawiść? Hejterzy o Ukraińcach’ (pełna wersja opracowania):
Dodatkowe informacje:
www.facebook.com/Respect.Diversity
W raporcie Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ odnotowało też liczne przykłady treści antysemickich rozpowszechnianych w Mediach Narodowych. Wśród nich znalazły się oskarżenia o to, że Żydzi czerpią korzyści z wojny przeciwko Ukrainie, manipulują pamięcią o Zagładzie dla celów finansowych, sami są winni antysemityzmu czy wreszcie – że chcą zawłaszczyć Polskę, aby zbudować tu swoje państwo Polin.
The event, entitled ‘The Urgent Need for Action Against Online Harms: Global Stories From Frontline Activists’, was held virtually. Speakers included Alliance members, researchers, and people directly harmed by online hate from Iraq, Poland, Myanmar, and the United States.
‘The vile pro-war propaganda of the Putin regime was enabled on global social media platforms and the companies have been slow to remove it,’ said Rafal Pankowski, co-founder of the ‘NEVER AGAIN’ Association in Poland. ‘In fact, contrary to the platforms’ claims, it is often still present there. Moreover, far-right disinformation and incitement against the refugees from Ukraine is rampant and the platforms again fail to react.’
