RASIZM WRÓCIŁ NA STADIONY

Po spowodowanej epidemią wielotygodniowej przerwie w rozgrywkach piłkarskich z udziałem kibiców na stadiony powróciły rasistowskie hasła i transparenty. Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ odnotowało kolejne zajścia z udziałem pseudokibiców, którzy manifestują poparcie dla Janusza Walusia. To polski emigrant, który za rasistowskie zabójstwo odbywa karę dożywotniego więzienia w Republice Południowej Afryki.

Podczas meczu Ekstraklasy Lechia Gdańsk – Legia Warszawa (15 lipca) gdańscy pseudokibice po raz kolejny bez konsekwencji eksponowali transparent z podobizną Walusia oraz hasłem ‘Nic cię nie złamie, nie jesteś sam!’. W związku z kolejnym przypadkiem manifestowania treści rasistowskich żadnych działań dyscyplinarnych względem klubu nie podjęły krajowe władze piłkarskie. Od konkretnej reakcji uchyliły się także władze miasta (od którego Lechia otrzymuje finansowe wsparcie i wynajmuje obiekt).

W 1993 roku Waluś zamordował Chrisa Haniego, czarnoskórego polityka i działacza społecznego, który walczył o zniesienie systemu segregacji rasowej w RPA. Sprawca zamachu był członkiem rasistowskich organizacji. Skazano go na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywocie (w 1995 r. w RPA zniesiono karę śmierci). To zorganizowane przez skrajną prawicę zabójstwo miało na celu zatrzymanie negocjacji kończących apartheid i wywołanie wojny domowej. Na liście przyszłych potencjalnych ofiar Walusia znajdował się też Nelson Mandela.

– ‘To zadziwiające, że na polskich stadionach pseudokibice zupełnie bezkarnie wyrażają poparcie dla rasistowskiego zabójcy. Okrzyki i flagi na cześć Walusia pojawiają się na trybunach od kilku lat’ – komentują przedstawiciele Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’. – ‘Po krótkiej przerwie letniej rozgrywki zostaną wznowione 22 sierpnia. Miejmy nadzieję, że będzie inaczej’.

Działacze Stowarzyszenia zauważają, że w przeciwieństwie do wielu klubów sportowych na całym świecie, polskie kluby nie wsparły międzynarodowej antyrasistowskiej akcji Black Lives Matter. Wyjątkiem był trzecioligowy klub Polonia Środa Wielkopolska. Jego zawodnicy przyklękli na murawie i uczcili w ten sposób pamięć George’a Floyda, czarnoskórego Amerykanina zabitego przez policjanta. Pod krótką relacją opublikowaną 5 czerwca na profilu Polonii na Twitterze, wraz ze zdjęciem piłkarzy i zaproszeniem do udziału w tej akcji także innych klubów, znalazły się niemal wyłącznie negatywne i wulgarne komentarze, m.in.: ‘Jeb…ijcie się w łeb’, ‘Widzę, że ładnie Was bambry pojeb…ło’, ‘Proszę odznaczyć Legię i nie mieszać w te patologie!’, ‘Lecha Poznań nawet nie próbujcie włączać do tej chorej akcji’, ‘Idźcie całować buty murzynom’, ‘Jesteście pierd…lnięci. Życzę wam żeby wam murzyni zrobili z dup jesień średniowiecza!!’, ‘Ja pierd…le moje miasto się tak zbłaźniło’, ‘Wstyd dla całej Środy Wielkopolskiej i jej mieszkańców’.

‘NIGDY WIĘCEJ’ od połowy lat dziewięćdziesiątych prowadzi kampanię społeczną ‘Wykopmy Rasizm ze Stadionów’. Jej pomysłodawcą był śp. Marcin Kornak (1968-2014), wieloletni prezes stowarzyszenia. Kampania ma na celu przeciwdziałanie rasizmowi i dyskryminacji na stadionach. Jej istotną część stanowi prowadzenie monitoringu treści rasistowskich, a także informowanie o nich opinii publicznej.

W ostatnich latach i miesiącach Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ odnotowało wiele flag wywieszanych podczas meczów, na których widniały wyrazy uznania dla Janusza Walusia. Wywieszali je m.in. pseudokibice Rakowa Częstochowa, Chełmianki Chełm, Pogoni Szczecin i Legii Warszawa. Do prawdziwego skandalu doszło 21 marca 2019 w trakcie meczu eliminacyjnego do Mistrzostw Europy rozgrywanego w Wiedniu pomiędzy reprezentacjami Austrii i Polski. Pseudokibice klubu Wisła Płock (dawniej: Petrochemia) eksponowali tam transparent z hasłem Wolność dla Janusza Walusia i fotografią zabójcy. Mecz był rozgrywany w Międzynarodowym Dniu Walki z Dyskryminacją Rasową, ustanowionym przez ONZ dla upamiętnienia ofiar rasistowskiego sytemu apartheidu w RPA.

W Polsce zwolennicy skrajnego nacjonalizmu publicznie popierają Walusia również przy okazji wydarzeń niezwiązanych ze sportem, na przykład demonstracji ulicznych. 1 marca 2020 roku w Bydgoszczy odbył się marsz upamiętniający tzw. ‘żołnierzy wyklętych’, którego uczestnicy nieśli transparent z hasłami ‘Janusz Waluś. Ostatni żołnierz wyklęty’ oraz ‘Śmierć wrogom ojczyzny’ (slogan nawołujący do przemocy motywowanej ideologicznie). Na czele tego marszu szedł radny miejski Jerzy Mickuś, członek zarządu Stowarzyszenia Piłkarskiego Zawisza.

Także podczas manifestacji zorganizowanej 18 lipca tego roku w Katowicach jej uczestnicy, m.in. przedstawiciele Obozu Narodowo-Radykalnego, wykrzykiwali ‘Naszym wzorem Janusz Waluś’, a ponadto ‘Śmierć wrogom ojczyzny’ i ‘Obalimy demokrację’. Eksponowali też transparenty o treści ‘It is ok to stay white’ (Dobrze jest być białym) i ‘Front oczyszczenia narodowego’ wraz z krzyżem celtyckim – znakiem rasistowskim. Manifestanci nieśli też flagę z nazistowskim symbolem tzw. czarnego słońca.

Popularność postaci Walusia przejawia się też w gadżetach sprzedawanych w internecie. Na przykład na portalu ogłoszeniowym OLX oferowane są kibicowskie naklejki z nazwiskiem zabójcy oraz pochwalnym sloganem na jego cześć. OLX to serwis należący do południowoafrykańskiej grupy medialno-technologicznej Naspers. Koncern ten przed laty aktywnie wspierał propagandę na rzecz utrzymania apartheidu i przyczyniał się do usprawiedliwiania aktów rasistowskiej przemocy ze strony państwa. Aukcje z gadżetami pochwalającymi Walusia są za to (dzięki interwencji Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’) usuwane z platformy Allegro, której właścicielem w przeszłości również był Naspers.

16 marca 2020 roku minister sprawiedliwości RPA Ronald Lamola podtrzymał decyzję swojego poprzednika i odmówił warunkowego zwolnienia  Walusia z więzienia. Waluś nigdy nie wyraził pełnej skruchy z powodu czynu, który popełnił.

O przedterminowe zwolnienie Walusia zabiegali polscy parlamentarzyści powiązani z ugrupowaniami skrajnie nacjonalistycznymi. W maju 2016 roku poseł Robert Winnicki (były lider Młodzieży Wszechpolskiej, prezes Ruchu Narodowego, obecnie poseł Konfederacji) skierował do ministra spraw zagranicznych pismo, w którym domagał się, aby rząd RP podjął ‘stosowne kroki, by wynegocjować niezwłoczne uwolnienie Janusza Walusia’, a także sprowadzić go do Polski. Miesiąc później podobne żądania o interwencję w sprawie Walusia skierowali do ministra sprawiedliwości także inni posłowie związani wówczas z ruchem Kukiz’15: Tomasz Rzymkowski, Bartosz Józwiak i Sylwester Chruszcz.

Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest założoną w 1996 roku niezależną, apolityczną organizacją ekspercką, która monitoruje zdarzenia na tle ksenofobicznym. Prowadzi również kampanie społeczne, m.in. ‘Muzyka Przeciwko Rasizmowi’ i ‘Wykopmy Rasizm ze Stadionów’.‎

Dodatkowe informacje:

www.nigdywiecej.org
www.facebook.com/Respect.Diversity
www.twitter.com/StowNIGDYWIECEJ

‘BRUNATNA KSIĘGA’ KU PRZESTRODZE

Na Międzynarodowy Dzień Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem, ustanowiony w rocznicę Nocy Kryształowej, Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało kolejną edycję ‘BRUNATNEJ KSIĘGI’, czyli monitoringu zdarzeń na tle rasistowskim i ksenofobicznym. Gromadzi ona akty przemocy i przykłady mowy nienawiści z roku 2019.

Noc Kryształowa to określenie pogromu ludności żydowskiej, do którego doszło w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku w Niemczech. Naziści zamordowali wówczas kilkudziesięciu Żydów, wiele tysięcy zesłali do obozów koncentracyjnych, ponadto zdemolowali i spalili setki synagog oraz tysiące żydowskich sklepów i mieszkań.

– ‘Pamięć o tragicznej przeszłości zobowiązuje nas do odpowiedzialności za słowo, szczególnie w dobie internetu i jego nieograniczonego zasięgu’ – powiedziała dr Anna Tatar ze Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’, główna autorka ‘Brunatnej Księgi’. Dodała również: – ‘W monitoringu odnotowujemy wiele przypadków języka używanego po to, by wzniecać nienawiść wobec całych grup. Ta propaganda prowadzi do agresji fizycznej’.

W ‘Brunatnej Księdze’ w ostatnich miesiącach zostało odnotowanych wiele aktów przemocy wobec osób należących do mniejszości seksualnych. Pogarda względem nich przejawia się w wypowiedziach publicznych polityków, dziennikarzy, a także duchownych. W niedawnych wyborach do Sejmu dostali się pod szyldem Konfederacji skrajnie prawicowi działacze, którzy żądają ‘batożenia’ jako kary za homoseksualizm (Grzegorz Braun), zapowiadają ‘wykopanie LGBT z polskiej przestrzeni publicznej’ (Robert Winnicki) czy przewidują ‘wyrżnięcie elit, które popierają zboczenia’ (Janusz Korwin-Mikke).

W ‘Brunatnej Księdze’ odnotowano wybrane zdarzenia z 2019 roku, takie jak: pobicia, dewastacje cmentarzy i pomników poświęconych mniejszościom narodowym, skrajnie nacjonalistyczne manifestacje, rasistowskie i homofobiczne wyzwiska, przypadki mowy nienawiści w mediach, akty dyskryminacji oraz inne ideologicznie motywowane przejawy wrogości wobec grup mniejszościowych. W monitoringu zawarte są też przykłady zajść z udziałem pseudokibiców piłkarskich, m.in. eksponowanie rasistowskich i ksenofobicznych flag na stadionach czy wznoszenie okrzyków o takiej treści.

Przykłady zdarzeń udokumentowanych w ‘Brunatnej Księdze’ (spośród wielu innych):

W autobusie stołecznej komunikacji miejskiej dwóch mężczyzn zaatakowało z powodów homofobicznych 16-letniego ucznia liceum (Ząbki, 3 stycznia).

Grupa napastników obrzuciła ksenofobicznymi wyzwiskami i pobiła obywatela Ukrainy, pracownika firmy przewozowej. W trakcie jazdy zażądali od kierowcy, by przełączył muzykę na disco polo. Gdy odmówił, stwierdzili, że ‘nie szanuje kraju, do którego przyjechał’, i wyzywali go ‘Jeb…ny Ukraińcu, wracaj do siebie’ (Warszawa, w nocy z 8 na 9 marca).

Jeden z mieszkańców osiedla zaatakował z powodów homofobicznych swojego sąsiada. Wykrzykiwał do niego ‘Ty pedale!’ i uderzył go pięścią w twarz (Warszawa, 14 marca).

‘Nieznani sprawcy’ zdewastowali tablicę upamiętniającą Żydów zamordowanych przez Niemców podczas II wojny światowej. Namalowali na kamiennej płycie dwie swastyki (Otwock, 6 kwietnia).

Mieszkańcy miasta wzięli udział w obrzędzie zwanym wieszaniem Judasza, mającym wydźwięk antysemicki. Wlekli po ulicach, okładali kijami i podpalili ogromną, słomianą kukłę z pejsami, która przypominała wizerunek stereotypowego, ortodoksyjnego Żyda (Pruchnik, 19 kwietnia).

Na murze cmentarza żydowskiego ktoś namalował szubienicę i ‘powieszone’ na niej słowo ‘Jude’ (Oświęcim, 21 kwietnia).

Dwóch mężczyzn zaatakowało ciemnoskórego studenta ze Stanów Zjednoczonych, uczestnika wyjazdu badawczego (Warszawa, 30 maja).

W szkole podstawowej dochodziło do szykan wymierzonych w jedenastoletnią uczennicę z zespołem Aspergera (czyli osobę w spektrum autyzmu). Dyrektor tej placówki oraz jedna z nauczycielek mieli dziewczynkę poniżać, ośmieszać, wyzywać i jej grozić (Szynkielów, 11 czerwca).

Nierozpoznany mężczyzna obrzucił rasistowskimi wyzwiskami i brutalnie pobił obywatela Indii (Aleksandrów Łódzki, 21 czerwca).

Mężczyzna zaatakował kobietę w hidżabie (muzułmańska chusta) i jej trzymiesięczne dziecko. Krzyczał do niej ‘Wypier…cie stąd, brudasy’, wykonał również gest faszystowskiego pozdrowienia ‘Heil Hitler i zawołał ‘White power!’ (Rzeszów, 2 sierpnia).

Czterech napastników pobiło i obrzuciło rasistowskimi wyzwiskami pracownika baru z kebabem – obywatela Bangladeszu (Łódź, w nocy z 21 na 22 września).

Przed klubem gejowskim dwóch napastników zaatakowało młodego mężczyznę. Powalili go na ziemię, kopali i spryskali gazem łzawiącym. Wykrzykiwali również groźby i obelżywe hasła pod adresem innych osób, które pojawiły się przed klubem: ‘Mamy was gazować wszystkich?’, ‘Jeb…ć pedałów’ oraz ‘Zakaz pedałowania’ (Kraków, w nocy z 21 na 22 września).

Ochroniarz parkingu zaatakował z powodów rasistowskich obywatela Egiptu. Obrzucił go wyzwiskami: ‘Spier…ać z kraju, ciapate brudasy!’ i zadał mu cios nożem w rękę (Łódź, 15 października).

Inicjatorem i wieloletnim twórcą ‘Brunatnej Księgi’ był śp. Marcin Kornak (ur. 1968-zm. 2014), założyciel Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’. Prowadzony nieprzerwanie od ponad dwudziestu lat monitoring zyskał międzynarodowe uznanie jako najbardziej rzetelne i niezależne opracowanie informacji dotyczących przemocy ksenofobicznej w Polsce.

W roku 2019 ‘Brunatna Księga’ uzyskała wsparcie ze strony Funduszu Obywatelskiego zarządzanego przez Fundację dla Polski w ramach konkursu pod honorowym patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara. W 2018 roku otrzymał on norweską Nagrodę im. prof. Thorolfa Rafto przyznaną za walkę o prawa człowieka i niezależne sądownictwo w Polsce. Zgodnie z życzeniem Adama Bodnara nagroda ta została przekazana Funduszowi Obywatelskiemu na wsparcie działań na rzecz praw człowieka w Polsce.

Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest założoną w 1996 roku niezależną, apolityczną organizacją ekspercką, która monitoruje zdarzenia na tle ksenofobicznym. Prowadzi również kampanie społeczne, m.in. ‘Muzyka Przeciwko Rasizmowi’ i ‘Wykopmy Rasizm ze Stadionów’.‎

Wybór zdarzeń rasistowskich i ksenofobicznych (za rok 2019) udokumentowanych w monitoringu ‘Brunatna Księga’ Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’: PLIK PDF

Dodatkowe informacje: 

www.nigdywiecej.org
www.facebook.com/Respect.Diversity
www.twitter.com/StowNIGDYWIECEJ