Z okazji Międzynarodowego Dnia Walki z Dyskryminacją Rasową Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację zdarzeń na tle rasistowskim i ksenofobicznym oraz aktów dyskryminacji z lat 2020-2023. Obejmuje ona również incydenty na stadionach i zajścia z udziałem pseudokibiców.
Wieloletnim autorem ‘Brunatnej Księgi’ był śp. Marcin Kornak (1968-2014), założyciel Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’, działacz społeczny, komentator życia publicznego oraz pomysłodawca kampanii społecznej ‘Wykopmy Rasizm ze Stadionów’. 20 marca przypadła dziewiąta rocznica jego śmierci.
Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1966 roku ustanowiło 21 marca Międzynarodowym Dniem Walki z Dyskryminacją Rasową. Upamiętnia on masakrę w Sharpeville w Republice Południowej Afryki. Tego dnia, w 1960 roku, policja otworzyła ogień do czarnoskórej ludności protestującej przeciwko apartheidowi. Zginęło sześćdziesiąt dziewięć osób, a sto osiemdziesiąt zostało rannych. Celem obchodów tej tragicznej rocznicy jest wyrażenie sprzeciwu wobec rasizmu, dyskryminacji i ksenofobii, a także kształtowanie społecznej wrażliwości na te zjawiska.
W najnowszej edycji ‘Brunatnej Księgi’ opisane zostały przykłady rasistowskich flag na stadionach, pogardliwych okrzyków wobec ciemnoskórych piłkarzy czy antysemickich przyśpiewek. Pseudokibice eksponowali transparenty z symbolami nazistowskimi jak Totenkopf (znak trupiej czaszki, którego używali strażnicy w obozach koncentracyjnych), ze sloganem ‘Krew i honor’ (motto Hitlerjugend) czy krzyżem celtyckim (oznaczającym tzw. białą siłę). Manifestowali też swoją niechęć wobec uchodźców z Ukrainy, wywieszając flagi z hasłem ‘Stop ukrainizacji’.
– ‘Wywieszanie na stadionach flag propagujących nienawiść pozostaje właściwie bezkarne. Władze piłkarskie reagują rzadko, a jeśli na kluby są nakładane jakiekolwiek kary, to zazwyczaj symboliczne’ – powiedziała dr Anna Tatar, współautorka raportu. – ‘O ignorowaniu tego problemu świadczy na przykład eksponowanie przez kiboli Motoru Lublin transparentu, na którym widnieje motto SS: Nasz honor to wierność. Jest wywieszany na trybunach od lat i przyzwala na to klub, miasto jako sponsor i PZPN’ – dodaje.
W ‘Brunatnej Księdze’ udokumentowano również manifestacje z hasłami podżegającymi do nienawiści, w których brali udział pseudokibice. – ‘Ramię w ramię ze skrajną prawicą uczestniczyli w protestach antyukraińskich, atakowali osoby LGBT i próbowali blokować Marsze Równości. Kibice dopuszczali się też przemocy w czasie Strajku Kobiet i wspierali negacjonistów epidemii koronawirusa’ – podkreślili przedstawiciele Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’.
Wybrane przykłady zdarzeń udokumentowanych w ‘Brunatnej Księdze 2020-2023’:
GDAŃSK. 4 marca 2020 podczas meczu pomiędzy Lechią Gdańsk a Legią Warszawa miejscowi pseudokibice wywiesili flagę z wyrazami poparcia dla Janusza Walusia, polskiego emigranta, który w Republice Południowej Afryki odsiadywał wyrok dożywotniego więzienia za rasistowskie morderstwo. W 1993 zastrzelił polityka walczącego z apartheidem, Chrisa Haniego.
BIAŁYSTOK. 28 czerwca 2020 po zakończeniu meczu pomiędzy Jagiellonią Białystok a Lechią Gdańsk kilku miejscowych pseudokibiców kierowało ksenofobiczne wyzwiska pod adresem kapitana Jagiellonii, pochodzącego z Ukrainy Tarasa Romanczuka. Wykrzykiwali do niego: ‘Nie jesteś Polakiem!’ i ‘Wypier…aj na Ukrainę!’.
IŁAWA. 12 sierpnia 2020 pod Urzędem Miasta grupa mężczyzn, wśród których byli też pseudokibice Jezioraka Iława, zakłóciła pikietę zorganizowaną przeciwko przemocy wobec osób LGBT. Kilkunastu agresorów obrzuciło wulgarnymi wyzwiskami uczestników zgromadzenia, rzucili też w ich kierunku petardę hukową.
NOWY DWÓR MAZOWIECKI. 5 czerwca 2021 w trakcie spotkania Świt Nowy Dwór Mazowiecki – Polonia Warszawa miejscowi pseudokibice znieważyli ciemnoskórego piłkarza Polonii, Juniora Radzińskiego. Wydawali odgłosy naśladujące małpy. Sędzia nie zareagował na to zdarzenie.
LUBLIN. 8 sierpnia 2021 podczas spotkania pomiędzy Motorem Lublin a Ruchem Chorzów pseudokibice miejscowego klubu eksponowali transparent ze sloganem, który w trakcie II wojny światowej był dewizą SS: ‘Nasz honor to wierność’.
WARSZAWA. 30 września 2021 przed meczem Ligi Europy pomiędzy Legią Warszawa a Leicester City pseudokibice stołecznego klubu eksponowali ogromną flagę, która wyszydzała gest przyklęknięcia przez angielskich piłkarzy na znak solidarności z międzynarodową akcją Black Lives Matter. Na transparencie tym znajdował się napis: ‘Kneel before his majesty’ (‘Uklęknij przed jego wysokością’).
SOSNOWIEC. 4 marca 2022 podczas meczu pomiędzy Zagłębiem Sosnowiec a GKS Katowice (derby województwa śląskiego) miejscowi pseudokibice skandowali antyromski, nawołujący do przemocy slogan pod adresem przeciwnego klubu. Wykrzykiwali: ‘Ubij Cygana!’.
KIELCE. 16 lipca 2022 podczas spotkania Korona Kielce – Legia Warszawa miejscowi pseudokibice eksponowali rasistowską flagę, na której znajdował się napis ‘BHBD’, odwołujący się do słów ‘Biały honor, biała duma’. To cytat z piosenki neonazistowskiej kapeli Konkwista 88. Jej słowa brzmią: ‘To była walka na śmierć o biały honor i krew / O białą dumę, celtycki krzyż’.
TYCHY. 13 sierpnia 2022 w trakcie meczu GKS Tychy – Wisła Kraków przyjezdni ‘kibice’ skandowali obelgi na tle antysemickim. Pod adresem klubu z Tychów wykrzykiwali: ‘Jeb…ć Żydów, skurw…ów’.
WROCŁAW. 26 lutego 2023, dwa dni po rocznicy napaści Rosji na Ukrainę, w trakcie spotkania Ekstraklasy piłki nożnej Śląsk Wrocław – Lech Poznań pseudokibice miejscowego klubu wywiesili na ogrodzeniu otaczającym murawę baner, na którym znajdowało się przekreślone godło Ukrainy. 1 marca w związku z zachowaniem wrocławskich ‘kibiców’ Komisja Ligi nałożyła na Śląsk karę w wysokości 15 tysięcy złotych.
***
Kampania edukacyjna ‘Wykopmy Rasizm ze Stadionów’ Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest prowadzona od połowy lat dziewięćdziesiątych i ma na celu przeciwdziałanie rasizmowi i dyskryminacji na stadionach. Jest skierowana do kibiców, zawodników, trenerów, sędziów, działaczy sportowych i dziennikarzy. Promuje pozytywny model kibicowania – przede wszystkim szacunek dla różnorodności i postawę fair play.
Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest powstałą w 1996 roku niezależną organizacją antyrasistowską, która od wielu lat prowadzi ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację przestępstw popełnionych przez neofaszystów i skrajną prawicę oraz incydentów na tle rasistowskim, ksenofobicznym i aktów dyskryminacji. Od 1 marca 2022 do 1 marca 2023 prowadzenie monitoringu ‘Brunatna Księga’ było wspierane przez Fundusz Obywatelski im. Henryka Wujca.
‘Brunatna Księga 2020-2023’ (pełna wersja raportu):
https://www.nigdywiecej.org//docstation/com_docstation/172/brunatna_ksiega_2020_2023_calosc.pdf
Dodatkowe informacje:
www.facebook.com/Respect.Diversity