Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ przeprowadziło badanie na temat mowy nienawiści w internecie wobec uchodźców z Ukrainy. W analizie tej użyto platformy SentiOne Listen, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do monitorowania publicznych wypowiedzi w sieci. Uzyskane rezultaty zostały przedstawione w opracowaniu ‘Jak policzyć nienawiść? Hejterzy o Ukraińcach’.
Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ i firma SentiOne podpisały porozumienie o współpracy 1 grudnia 2022 roku. Zakłada ono wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji do zbadania skali problemu ksenofobicznej mowy nienawiści w internecie, zwłaszcza w kontekście trwającej wojny przeciwko Ukrainie. Pozwoli to na podejmowanie kolejnych działań ograniczających propagowanie tego typu treści w sieci.
Badanie obejmowało treści opublikowane w minionym roku (od 24 lutego 2022 do 2 lutego 2023) w mediach społecznościowych (na Facebooku i Twitterze) na profilach należących do trzech skrajnie prawicowych kanałów (telewizji internetowych): wRealu24, Mediów Narodowych i eMisja.tv. W opracowaniu uwzględniono ponadto treści zamieszczone na profilach partii Konfederacja, jak również trzech liderów tego środowiska: Grzegorza Brauna, Krzysztofa Bosaka i Janusza Korwin-Mikkego. O wyborze akurat tych profili do analizy zadecydowały duże zasięgi publikowanych przez nie przekazów.
Wśród najczęściej rozpowszechnianych treści, podsycających niechęć wobec uchodźców, znalazły się antyukraińskie i antysemickie teorie spiskowe (o rzekomej ‘ukrainizacji’ Polski, powstawaniu ‘Ukropolu’ czy ‘Ukropolinu’ zdominowanego przez Ukraińców i Żydów) i fałszywe informacje (o rzekomych przywilejach dla uchodźców kosztem Polaków w każdej sferze życia). Autorzy wpisów w pełen manipulacji sposób wykorzystywali też tragiczne wydarzenia z historii, by przedstawiać uchodźców z Ukrainy jako ludzi okrutnych i groźnych, a tym samym wzbudzać wobec nich wrogość.
Według danych wygenerowanych za pomocą platformy SentiOne Listen, w ciągu ostatnich 12 miesięcy w polskim internecie pojawiło się 397 990 antyukraińskich wypowiedzi, które miały około 547 mln odsłon. Najpopularniejsze ksenofobiczne hasła to ‘ukrainizacja’ i powiązany z nią hasztag ‘#stopukrainizacjiPolski’ (11 276 wzmianek, 11 619 123 odsłon), dalej: ‘banderowcy’, ‘banderyzm’ i ‘banderyzacja’ (5162 wzmianek, 3 373 659 odsłon) oraz ‘Ukropol’/‘Ukrpol’ (684 wzmianek, 727 011 wyświetleń).
– ‘Byliśmy zaskoczeni, na jaką skalę może rozpowszechniać się mowa nienawiści. Oto niecałe 200 wpisów na Facebooku i Twitterze wywołuje reakcję w postaci tysięcy komentarzy i udostępnień, a treści te docierają do ponad siedmiu i pół miliona odbiorców (tyle mają odsłon). To akurat przypadek Konfederacji’ – mówi współautorka opracowania, dr Anna Tatar. – ‘Rekordzistą okazuje się Janusz Korwin-Mikke. Według naszego badania antyukraińskie treści zamieszczone na jego twitterowym profilu wygenerowały prawie 14 milionów odsłon. Jak wskazują wyniki sondażów, wśród Polaków spada akceptacja dla obecności uchodźców wojennych z Ukrainy. Obecnie jest ona najniższa od 24 lutego 2022 roku, choć nadal 67 proc. ankietowanych wyraża zgodę na przyjmowanie uchodźców’. – ‘Spodziewamy się, że wraz z datą 24 lutego antyukraińskie narracje przybiorą tylko na sile’ – mówi współtwórca raportu Stowarzyszenia ‘NIGDY WIĘCEJ’, Łukasz Jakubowski.
Już 6 kwietnia 2022 roku Stowarzyszenie opublikowało raport pt. ‘Zachowajmy solidarność z uchodźcami’ o przypadkach dyskryminacji i mowy nienawiści wobec Ukraińców, uchodźców i mniejszości narodowych w Polsce w kontekście trwającej wojny. W styczniu 2023 Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ opublikowało raport poświęcony mowie nienawiści, a także antysemickim i antyukraińskim teoriom spiskowym propagowanym na kanale Media Narodowe Roberta Bąkiewicza. Po publikacji raportu kanał został usunięty przez YouTube.
Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ jest powstałą w 1996 roku niezależną organizacją antyrasistowską, która prowadzi ‘Brunatną Księgę’ – dokumentację zdarzeń na tle ksenofobicznym i antysemickim. Jako pierwsza organizacja pozarządowa w Polsce zainicjowała kampanię przeciwko mowie nienawiści w internecie ‘R@cism-Delete’, uczestniczy w projektach Get The Trolls Out i Safenet. Jest członkiem międzynarodowych sieci International Network Against Cyber Hate (INACH) oraz Global Alliance Against Digital Hate and Extremism (GADHE).
‘Jak policzyć nienawiść? Hejterzy o Ukraińcach’ (pełna wersja opracowania):
Dodatkowe informacje:
www.facebook.com/Respect.Diversity
W raporcie Stowarzyszenie ‘NIGDY WIĘCEJ’ odnotowało też liczne przykłady treści antysemickich rozpowszechnianych w Mediach Narodowych. Wśród nich znalazły się oskarżenia o to, że Żydzi czerpią korzyści z wojny przeciwko Ukrainie, manipulują pamięcią o Zagładzie dla celów finansowych, sami są winni antysemityzmu czy wreszcie – że chcą zawłaszczyć Polskę, aby zbudować tu swoje państwo Polin.